Di daerah
Besut Terengganu, ada satu mitos sejarah yang mana kebanyakan orang percaya
bahawa suatu masa dahulu Besut merupakan salah satu daerah dalam negeri
Kelantan. Bagaimana mitos sejarah ini boleh lahir tidaklah diketahui namun
mungkin lahirnya mitos ini kerana masyarakat di Besut bertutur dalam dialek
Kelantan bukannya dialek Terengganu.
Lagi
pula, orang Besut lebih rapat dengan Kelantan berbanding negeri sendiri iaitu
Terengganu, jadi tidak pelik jika anda melihat orang Besut menyokong Kelantan
dalam perlawanan bola sepak dan sebagainya. Selain itu, ada juga orang Besut
yang lebih suka memakai kenderaan bernombor plat Kelantan berbanding nombor
plat Terengganu.
Menurut mitos sejarah ini, Raja Terengganu dan
Raja Kelantan telah mengadakan perlawanan sabung ayam dan pertaruhannya ialah daerah Besut ( dulu
turut merangkumi daerah Setiu ). Akhirnya Raja Kelantan tewas dalam pertaruhan
tersebut dan daerah Besut telah diserahkan kepada Terengganu. Mungkin
berdasarkan mitos sejarah inilah, wujud nilai sentimental dalam kalangan orang
Besut terhadap Kelantan. Walaubagaimanapun, disisi sejarah yang benar, tidak
wujud pertaruhan sedemikian. Ini kerana, Besut telah diserapkan ke dalam Negeri
Terengganu selepas kematian Raja Besut yang terakhir pada tahun 1899. Selepas,
kemangkatan Tengku Ngah Bin Tengku Hitam, Besut telah diserapkan secara rasmi
sebagai sebuah daerah dalam negeri Terengganu. Tengku Long Bin Tengku Ngah
kemudiannya hanya diangkat oleh Terengganu sebagai Pesuruhjaya yang mewakili
Terengganu sahaja.
Walaupun mempunyai Raja atau pentadbirnya yang
tersendiri namun Terengganu hakikatnya menganggap Besut sebagai wilayahnya
tambahan pula, raja-raja Besut itu ialah kerabat mereka bahkan raja pertama
Besut iaitu Tengku Abdul Kadir ialah anak kepada Sultan Mansur Syah I
Terengganu ( 1726M-1793M ).
Walaupun
mempunyai hubungan kekeluargaan dengan Kesultanan Terengganu namun semasa
pemerintahan Tengku Ali Bin Tengku Abdul Kadir, baginda telah bertindak melawan
campur tangan Terengganu ke atas pentadbiran Besut sehingga menyebabkan
berlakunya Perang Besut.
Sultan Omar ( 1839-1876 ), telah menghantar
surat kepada Kelantan, Singora dan Siam supaya tidak membantu Besut dalam
perang ini. Sultan Omar telah menghantar mufti Terengganu Haji Wan Abdullah Bin
Muhammad Amin untuk memberi jaminan bhawa Terengganu tidak akan mengubah
sempadan Kelantan-Terengganu dan
Kelantan membalas surat tersebut dengan mengatakan bahawa Kelantan tidak mahu
terlibat perang dengan Terengganu lagi buat masa ini.
Selepas
mendapat jaminan daripada Kelantan, maka Sultan Omar telah menyediakan 8000
pahlawan Terengganu untuk menyerang Besut. Dengan kekuatan yang agak besar itu,
dengan senang sahaja Besut berjaya ditewaskan.
Berbalik kepada kisah ayam laga Bugis -
Terengganu. Peristiwa ini dikatakan berlaku semasa pemerintahan Sultan Mansur
Syah I ( 1733-1794 ) atau Marhum Janggut iaitu Raja Terengganu yang kedua.
Baginda berada cukup lama di Johor dan faham benar mengenai kelicikan orang
Bugis dalam menguasai politik di Kesultanan Johor.
Walaupun isteri pertama baginda merupakan
orang Bugis iaitu RaJA Bulang Bin Daeng Chelak namun baginda memang terkenal
sebagai seorang yang cukup anti dengan orang Bugis. Ditambah pula apabila
baginda berkahwin dengan Raja Bakul iaitu puteri kepada Sultan Sulaiman Badrol
Alam Syah yakni pemerintah Johor dari wangsa Bendahara.
Disini, baginda dapat melihat secara dekat
tekanan-tekanan yang dihadapi oleh mentua untuk memenuhi nafsu orang Bugis
dalam pentadbiran Johor. Bahkan orang Bugis turut dilantik sebagai Sultan Muda
yang bermaksud satu jawatan yang berada dibawah sedikit sahaja daripada Sultan
yang sebenar.
Semasa di Riau , baginda sering mengganggu
pentadbiran Sultan Muda Daeng Kemboja sehinggakan Daeng Kemboja terpaksa
berpindah ke Linggi. Daeng Kemboja telah
menyerahkan wilayah Riau ada waktu itu untuk dijaga oleh Raja Haji bin
Daeng Chelak. Sultan Mansur I semasa di
Johor juga turut merancang untuk menyerang Linggi bagi mengusir Daeng Chelak
dan menghalau Raja Haji iaitu iparnya sendiri dari Riau dengan bantuan musuh
Bugis iaitu Siak dan Belanda.
Namun tindakan ini ditentang Sultan Sulaiman
Barul Alam Syah. Sejak itu, Sultan Mansur I merasa sangat kecewa dan telah
pulang ke Terengganu dan tidak mengcampuri urusan pentadbiran Johor lagi.
Sultan Mansur Syah I Terengganu telah menghabiskan masa selama 14 tahun untuk
mengembalikan kuasa orang Melayu dalam pentadbiran Johor.
Dalam peristiwa laga ayam Terengganu-Bugis
pada tahun 1762 itu, dikatakan daerah Besut yang hampir separuh keluasan
Terengganu itu telah dijadikan taruhan. Ditakdirkan ayam Sultan Terengganu
telah tewas dan Besut telah terlepas daripada genggaman Sultan Terengganu.
Daerah Besut terpaksa diserahkan kepada
Bugis. Ini menyebabkan Sultan Mansor I merasa sangat dukacita. Berita ini
segera sampai kepada pengetahuan putera Kerajaan Reman iaitu Long Ghafar dan
Long Yunus di Kelantan.
Mereka turut merasa dukacita atas kekalahan
Terengganu itu dan merasakan perlu untuk melakukan sesuatu. Pada waktu itu,
Kelantan merupakan negeri naungan Terengganu tambahan pula, Long Yunus
merupakan menantu kepada Ku Tana Wangsa iaitu abang kepada Sultan Mansur Syah
I.
Long Ghaffar dan Long Yunus telah bertolak ke
rumah Tok Mandur Hamid di Padang Garung
untuk mendapatkan nasihat dan pakar ayam laga. Bersama mereka ialah 9 orang
hulubalang dan ayam laga yang bernama Bakas Racun. Mereka semua bertolak ke
Terengganu untuk menuntut malu yang dihadapi oleh Sultan Terengganu. Apabila
tiba di Kuala Terengganu, Long Ghaffar telah meminta Bendahara Terengganu untuk
menganjurkan sekali lagi pertandingan laga ayam dengan Bugis dan pertaruhan
kali ini ialah separuh lagi wilayah Terengganu. Manakala jika Bugis tewas, maka
7 jong Bugis dan muatannya berserta separuh Negeri Terengganu yang tergadai itu
akan diserahkan kembali kepada Terengganu. Sudah tentu taruhan tersebut dibuat
tanpa pengetahuan Sultan Terengganu.
Pada hari kejadian maka berlagalah Bakas
Beracun dengan ayam Bugis yang bernama Kuning Beremas dan dengan takdir Allah,
Bakas Beracun berjaya mengalahkan ayam Bugis tersebut. Kekalahan ayam Bugis itu, telah mendapat
sorakan yang cukup gemurah daripada orang Terengganu kerana mereka tahu bahawa
Bugis akan segera keluar dari Terengganu dan Besut akan diperolehi kembali.
Sultan Mansur Syah I merasa sangat gembira dengan kemenangan ini dan baginda
menjadi begitu kasih dengan Long Ghafar dan Long Yunus.
0 Ulasan